Irak’ın Kerkük kenti bir kez daha kendisini gerilim ve şiddetin merkezinde buldu. Karışıklığın temelinde, bir zamanlar Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) genel merkezine ev sahipliği yapan bir binanın devrine ilişkin bir anlaşmazlık yatıyor.
Irak-Şam İslam Devleti’nin (IŞİD) 2014 yılından itibaren Irak’ın birçok kentini ele geçirmesinin ardından, daha önce ‘ortak mıntıka’ olarak yönetilen Kerkük’ün yönetimi Peşmerge’nin eline geçmişti. 2017 yılında Kürdistan’ın bağımsızlığı referandumun başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından ise Kerkük’ün yönetimi tekrar Bağdat’a geçmişti.
Arap ve Türkmen göstericiler 28 Ağustos’ta Irak güvenlik güçlerinin Kerkük’teki karargâhı yakınlarında oturma eylemi düzenlemişti. Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani, ilgili binanın, daha önce binayı kullanan KDP’ye teslim edilmesi talimatı verdiğine dair haberler basında yer almıştı. Merkezi hükümet iyi niyet göstergesi olarak binayı KDP’ye iade etmeyi planlıyordu fakat karara itiraz eden Halk Seferberlik Güçleri’ne (Haşdi Şabi) destek veren Arap ve Türkmen muhalifler geçen hafta devir işlemini protesto etmek için binanın önünde kamp kurdu.
Çatışmalar ölümle sonuçlandı
Cuma günü Kürt göstericilerin bölgeye yaptığı yürüyüşe polisin gerçek mermilerle saldırdığı iddia edilmişti. Yerel polis sözcüsü Amer Şuani tarafından Pazar günü açıklanan son bilançoya göre, Cumartesi günkü şiddet olaylarında dört Kürt öldü ve 15 kişi yaralandı. El Cezire’nin aktardığına göre sağlık yetkilileri, dört kurbandan en az üçünün vurularak öldürüldüğünü, fakat bu saldırılardan ‘kimin sorumlu olduğunun belli olmadığını’ söyledi.
Pazar sabahı Kerkük’ün en üst düzey güvenlik yetkilisi General Cabbar Naima el-Tai AFP’ye yaptığı açıklamada gerginliklerin merkezindeki binanın Irak ordusunun kontrolü altında olduğunu ve oturma eyleminin sona erdiğini söyledi.
Cumartesi günü, Kürdistan bölgesi lideri Mesud Barzani, ‘isyancıları’ oturma eylemiyle Kerkük’ten Kürt başkenti Erbil’e giden otoyolu kapatmakla suçladı ve bunun ‘bölge sakinleri için gergin ve tehlikeli bir durum yarattığını’ savundu.
Barzani, güvenlik güçlerinin ‘kaosu ve yolu kapatanların yasadışı davranışlarını’ engellememesinin ‘şaşırtıcı’ olduğunu, Cumartesi günü ise ‘Kürt gençlerine ve göstericilere karşı şiddet kullanıldığını’ söyledi.
Başbakan Sudani, Cumartesi günü kentte ilan edilen sokağa çıkma yasağının Pazar günü kaldırıldığını açıkladı.
Mahkemeden binanın KDP’ye devrini durdurma kararı
Öte yandan Irak’ın en üst mahkemesi Pazar günü, Başbakan Sudani’nin Irak ordusuna bağlı Ortak Operasyonlar Komutanlığı’nın (JOC) Kerkük’teki ofislerini KDP’ye devretmesi yönündeki emrinin uygulanmasını geçici olarak durdurma kararı aldı.
Şiddet olaylarının ışığında, Irak Federal Yüksek Mahkemesi Pazar günü yaptığı açıklamada, Sudani’nin emrinin uygulanmasını, mahkemenin emri iptal etmesini talep eden davalar hakkında bir karar verilene kadar askıya almaya karar verdiğini açıkladı.
Üst mahkemeden yapılan açıklamada, “Kerkük vilayetinde güvenliğin sağlanması ve ulusal birliğe, barış içinde bir arada yaşamaya ve kamu yararına öncelik verilmesi amacıyla, bu karar tüm yetkililer için kesin ve bağlayıcı bir karardır,” denildi.
